چه بخواهیم و چه نه، چه دوست داشته باشیم یا خیر، دنیای امروز ما دنیایِ تکنولوژی است و هیچ راه گریزی هم از آن نیست. در این دنیای پرهیاهوی پر از تکنولوژی‌های نو، استارتاپها کاملاً جایگاه خود را یافته‌اند و کم کم با کنار زدن رقبای سنتی خود، به یکه‌تاز میدان رقابت تبدیل می‌شوند. اما موضوع اصلی این است که همه‌ی ما در اجتماعی که زندگی می‌کنیم، مسئولیت‌هایی اجتماعی داریم و البته که استارتاپها نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ استارتاپها که تمام داشته‌ها و موفقیت‌هایشان مرهونِ اقبال اجتماعی است، قطعاً در قبالِ این اجتماع نیز وظایفی دارند. در این مقاله از وب سایت حقوقی تکداد، در مورد مسئولیت اجتماعی سرمایه‌گذاران استارتاپی صحبت خواهیم کرد.
همچنین میتوانید از مشاوران حقوقی تکداد نیز راهنمایی های لازم را بگیرید.
اهمیت مسئولیت اجتماعی برای استارتاپها
سوالی که ممکن است در ابتدای این موضوع به ذهنتان برسد این است که آیا مسئولیت اجتماعی یک الزام برای یک استارتاپ است و یا در حقیقت لطفی است که استارتاپ به جامعه می‌کند؟ به‌عبارت دیگر آیا با عمل نکردن به این مسئولیت، می‌توان گفت که وارد مقوله‌ی خطاهای حقوقی استارتاپها شده‌ایم یا خیر؟
در حقیقت می‌خواهیم به این سئوال پاسخ دهیم که با وجود مشکلات اقتصادی زیادی که بر سرِ راه استارتاپ وجود دارد و همچنین با توجه به این نکته که شاید خدمات اجتماعی در حوزه‌ی تخصصی استارتاپ تعریف نشده باشد، آیا هنوز هم پرداختن به موضوعات اجتماعی و ایفای نقش در اجتماعی که در آن زندگی می‌کنیم، از وظایفِ ذاتی یک استارتاپ است و یا راهی برای رسیدن به منافع مالی است ؟
برای روشن شدن این موضوع به این نکته توجه کنید که مسئولیت‌پذیری اجتماعی، موضوعی نیست که صرفاً برای استارتاپ‌های سودده موضوعیت داشته باشد؛ بلکه تمامی استارتاپها و حتی آنهایی که به ظاهر هنوز به سوددهی مناسبی نرسیده‌اند نیز باید گوشه چشمی به این موضوع داشته باشند.
البته مانند هر موضوع دیگری، در این مقوله نیز باید با استراتژی وارد شد و بدون توجه به این موضوع، سودِ چندانی نصیب استارتاپ نخواهد شد. اما اگر با دیدی بلندمدت و همچنین با استراتژی مناسب به مسئولیت‌های اجتماعی نگریسته شود، هم اجتماع از پذیرفتن مسئولیت استارتاپ منتفع خواهد شد و هم استارتاپ از آن بهره خواهد برد.
مسئولیت اجتماعی با رویکرد کارآفرینی
موضوعی که باید به آن توجه کرد این است که همه‌ی ما در یک کشتی بزرگ به نامِ زمین نشسته‌ایم. بنابراین اگر قرار باشد صحیح و سالم به مقصد برسیم، راهی نداریم جز اینکه به وظایف خود به‌صورت کامل عمل کنیم؛ خواه در قالب یک شخصیت حقیقی و عمل به مسئولیت‌های فردی در قبال جامعه و خواه در قالب یک استارتاپ و یک شخصیت حقوقی.
یکی از مثال‌های زیبا در زمینه‌ی مسئولیت اجتماعی سرمایه‌گذاران استارتاپی ، در شرکت هیمالیا هندوستان اتفاق افتاد. این شرکت که یکی از شرکت‌های معتبر هندی در زمینه‌ی تولید دارو و محصولات بهداشتی است، ۱۰۰ اتاق شیردهی مادر و نوزاد را در هندوستان راه‌اندازی کرده است که آخرین آن در فرودگاه جیپور احداث شده است.
« راجش کریشنامورتی »، مدیر بازرگانی شرکت هیمالیا در بیانِ چرایی این کار، ابتدا از آماری که سازمان « WHO » در مورد تغذیه با شیرِ مادر ارائه می‌دهد، می‌گوید. بر اساسِ این آمار، در دنیا صرفاً حدود ۴۰% از کودکانی که زیر ۶ ماه سن دارند، فقط از شیرِ مادر تغذیه می‌کنند و این در حالی است که مزایای تغذیه با شیرِ مادر بر هیچ کسی پوشیده نیست.
کریشنامورتی ادامه می‌دهد با توجه به اینکه در هندوستان شیردهی به نوزادان و کودکان در ملاء عام پذیرفته نیست، معمولاً مادران شیرده خصوصاً در حین سفر با این چالش روبرو می‌شوند و نمی‌توانند جایی مناسب را برای شیر دادن به فرزند خود پیدا کنند. به همین دلیل شرکت هیمالیا سعی کرده است با ایجاد اتاق‌هایی برای این منظور، مسئولیت اجتماعی خود را در این زمینه انجام دهد.
هان‌طور که عنوان شد، عمل نمودن به مسئولیت‌های اجتماعی همان‌طور که برای جامعه مفید است، برای خودِ استارتاپ نیز منافعی دارد و همین موضوع باعث خواهد شد تا تفکر کارآفرینی در جامعه بیشتر رشد نماید. مهم‌ترین مزیت‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی برای استارتاپها عبارت است از :
- جذب و استفاده از نخبگان
یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها برای استارتاپ‌هایی که مسئولیت‌های اجتماعی خود را انجام می‌دهند، جذب و استفاده از نخبگان جامعه است. روشن است که طبقه‌ی فرهیخته‌ی جامعه نسبت به محیط کاری خود و جایی که در آن کار می‌کنند حساس باشند و ارزش ویژه‌ای برای آن قائل باشند. طی تحقیقات انجام شده، سطح نگهداری پرسنل شرکت‌های هدف‌دار که از آنها با نام « Purpose-Driven » نیز یاد می‌شود، حدوداً ۴۰% بیشتر از رقبای آنها است. این تحقیق با عنوان « Global Marketing Trends Report 2020 » منتشر شده است.
البته در بسیاری از موارد، خودِ افرادی که استارتاپ را تشکیل می‌دهند، از بدنه‌ی نخبگان جامعه هستند. بهتر است بدانید که در این‌گونه موارد، معمولاً برای اعطای سهام به موسسین استارتاپ، از قرارداد انتقال دوره‌ای سهام به بنیانگذاران استفاده می‌شود.
بیشتر بدانیم : با اوج‌گیری قیمت کاغذ و صنعت چاپ، بسیاری از نخبگان جامعه که در صدد چاپ کتاب خود بودند با مشکل مواجه شدند. این مشکل به این دلیل ایجاد شد که تا قبل از بالا رفتن قیمت‌ها، انتشارات می‌توانست به‌عنوان سرمایه‌گذار برای کتاب وارد عمل شود و کتاب را چاپ کند. اما با توجه به افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، افرادی که می‌خواهند کتاب چاپ کنند و در بین مردم نیز کمتر شناخته شده هستند، با توجه به ریسکی که سرمایه‌گذاری در این زمینه دارد، خود باید هزینه‌ی چاپ و نشر کتاب را متقبل شوند. در این‌گونه موارد، ناشر با مولف قراردادی موسوم به « قرارداد سرمایه‌گذاری مولف » منعقد می‌کند.
- تبدیل مشتری به مشتریان وفادار
یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موفقیت یک کسب و کار، جذب مشتری است؛ اما مهم‌تر از آن این مسئله است که چطور مشتری را به مشتری وفادار تبدیل کنیم. در این مورد می‌توان گفت که هنگامی که یک کسب و کار مانند استارتاپ، ارزش‌هایی که دارد را به‌صورت صادقانه با مشتریان خود در میان می‌گذارد، در حقیقت در حالِ بیان این موضوع است که نسبت به مشکلات جامعه‌ای که در آن حضور دارد، احساس وظیفه و مسئولیت می‌کند. موسسه « UK Small Business Consortium Report » تحقیقی را در این زمینه انجام داده است و نتیجه‌ای که این تحقیق ارائه می‌دهد این است که حدود ۸۸% افراد یک جامعه، در شرایط مشابه به خریداری از کسب و کاری علاقه نشان می‌دهند که از فعالیت‌هایی که به نوعی شرایط جامعه را بهبود می‌بخشد، حمایت می‌کنند.
- صرفه‌جویی در هزینههای استارتاپ
به‌عنوان یک قاعده‌ی کلی باید قبول کرد که فعالیت‌های Stable یا پایدار در نهایت به صرفه‌جویی هزینه‌ها منجر خواهند شد. به‌عبارت دیگر، بهره‌وری سازمان با استفاده از ساده‌سازی Process ها افزایش یافته و همین موضوع به صرفه‌جویی در هزینههای استارتاپ منجر خواهد شد. به‌عنوان مثال فرض کنید استارتاپی دارید که با عقد قرارداد برگزاری همایش و رویداد، این نوع مراسم را مدیریت و برگزار می‌کند؛ به نظرتان چه کارهایی میتوانید انجام دهید تا در هزینههای استارتاپ صرفه‌جویی کنید؟
- بالا رفتن اعتبار برند استارتاپ
شناخته شدن برندِ استارتاپ یکی از اولویت‌های بسیار مهم در مارکتینگ استارتاپها است. به‌عبارت دیگر استارتاپها همواره در تلاش هستند تا بتوانند نام خود را در ذهن مخاطب ماندگار کنند. تحقیقات نشان داده است که فعالیت‌های مسئولانه می‌تواند به آگاهی از برند ( Brand Awareness ) کمک نماید.
- اقبال بیشتر برای جذب سرمایه‌گذار
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که سرمایه‌گذاران معمولاً به سرمایه‌گذاری و امضای قرارداد مشارکت مدنی در استارتاپ‌های فعال در حوزه محیط زیست ( Environmental )، فعالیت‌های اجتماعی (Social ) و همچنین فعالیت‌های حکومتی ( Governmental ) علاقه دارند. به این سه نوع فعالیت در اصطلاح « ESG » گفته می‌شود.
طی تحقیقاتی که توسط تیم « Devere Group » انجام شده است، حدوداً ۷۷% از مجموع ۱۱۲۵ سرمایه‌گذاری که در این تحقیق شرکت کرده‌اند، عنوان نموده‌اند که برای عقد قرارداد تامین مالی و یا حتی قرارداد هم‌بنیانگذاران، بیشتر تمایل دارند تا سرمایه‌ی خود را در استارتاپ‌هایی که فعالیت‌های ESG انجام می‌دهند قرار دهند. طبق این تحقیق، این فاکتور از فاکتورهای قدیمی و سنتی ارزش‌گذاری استارتاپها مانند ریسک و زمان سوددهی و … اولویت بالاتری دارد.
بیشتر بدانیم : برای هر نوع کسب و کار، باید مجوزهای لازم از سازمان‌های مربوطه اخذ شود. سازمان‌ها و نهادهایی که برای اخذ مجوز باید به آنها مراجعه نمود و همچنین سیکل تائید و اخذ مجوزات لازم، نسبت به نوع استارتاپ کاملاً متفاوت است. به‌عنوان مثال برای مجوز استارتاپ‌های پزشکی باید از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجوز بگیرید و این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت صدور مجوز استارتاپ‌های کشاورزی را بر عهده دارد.
جمع‌بندی
همه‌ی ما در قبالِ جامعه‌ای که در آن رشد کرده‌ایم، مسئولیت داریم. چه شخصیتی حقیقی باشیم و چه صاحب کیب و کار باشیم و شخصیتی حقوقی داشته باشیم، این مسئولیت پابرجاست و صرفاً نوع آن تغییر می‌کند. شناختِ این مسئولیت‌ها و روشن‌گری در قبال آنها، کمک می‌کند تا جامعه‌ی شاداب‌تر و موفق‌تری داشته باشیم. در این مقاله از وب سایت حقوقی تکداد، در مورد مسئولیت اجتماعی سرمایه‌گذاران استارتاپی صحبت کردیم و مواردی از این مسئولیت‌ها و همچنین عوایدی را که استارتاپ از عمل به این مسئولیت‌ها به‌دست میآورد را برشمردیم.
