قرارداد کار، قراردادی معین است که بین کارفرما و کارگر بسته می‌شود. قانون کار برای جلوگیری از سوءاستفاده کارفرمایان از کارگران به وجود آمده است و یک قانون آمره است و کارگر و کارفرما نمی‌توانند مخالف آن عمل کنند و حقوق و مزایایی کمتر از آنچه در قانون کار آمده است را در نظر بگیرند.
قراردادها از نظر نوع کار و مدت آن به سه دسته تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌های خود را دارند اما حکم آمره بودن درباره همه آن‌ها است. در این مقاله ابتدا انواع قرارداد معرفی می‌شوند و پس از آن تفاوت قرارداد کار معین با موقت و تفاوت قرارداد دائم و موقت مورد بررسی قرار می‌گیرند.
انواع قرارداد کار
قرارداد دائمی یا غیرموقت
قرارداد دائمی نوعی از قرارداد است که دارای تاریخ شروع و فاقد تاریخ انقضا است. این کارها دارای ماهیت دائمی هستند و به همین دلیل قرارداد آن‌ها به صورت غیرموقت بسته می‌شود. در این قرارداد منع قانونی برای بستن قرارداد به صورت آزمایشی وجود ندارد. قرارداد آزمایشی به منظور آشنایی کارگر و کارفرما با یکدیگر، مشخص شدن تناسب کار و نوع شغل و محیط کارگاه برای کارگر و روشن شدن اخلاق کاری کارگر برای کارفرما برای مدت حداکثر ۳ ماه بسته می‌شود.
کارگر یا کارفرما می‌توانند در طول دوره آزمایشی قرارداد را فسخ کنند(و یا در موارد پیمانکاری، فسخ قرارداد پیمانکاری صورت میگیرد. )پس از اتمام دوره آزمایشی و عدم فسخ آن توسط طرفین، قرارداد به صورت دائمی تداوم پیدا می‌کند.
کارشناسان و صاحب‌نظران حقوق کار تاکید دارند که برای شغل‌هایی با ماهیت دائمی، قرارداد دائم بسته شود اما در قانون کار منعی برای بستن قرارداد موقت در این شغل‌ها وجود ندارد.
در این قرارداد با افزایش تعداد سال‌های کاری، مزایایی مانند سنوات و بیمه افزایش پیدا می‌کند و بعد از پایان کار کارگر می‌تواند از حقوق بازنشستگی و از کارافتادگی استفاده کند. بهترین نوع قرارداد برای کارگر، قرارداد دائمی است زیرا کارگر از مزایای کار دائمی برخوردار می‌شود.
لازم به ذکر است که عیدی قرارداد کار به هر انواع قرارداد کار تعلق میگیرد.
قرارداد کار معین
قبل از توضیح درباره تفاوت قرارداد کار معین با موقت، بهتر است درباره ویژگی‌های قرارداد کار معین گفته شود.
این نوع قرارداد برای انجام کارهای معین و مشخص استفاده می‌شود. در این قرارداد زمان اثرگذار نیست و با انجام تعهدات توسط طرفین، قرارداد به پایان می‌رسد و این تفاوت قرارداد کار معین با موقت است. در قرارداد پیمانکاری، پروژه به طور کامل به پیمانکار واگذار می‌شود به همین دلیل این نوع قرارداد به قرارداد کار معین شباهت دارد.
قرارداد کار معین اگر به مدت یکسال یا بیشتر به صورت متوالی یا متناوب طول بکشد، کارفرما موظف است برای هر سال سابقه کار بر اساس آخرین حقوق، مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان پاداش پایان کار به کارگر دهد. این موضوع در تفاوت قرارداد کار معین با موقت توضیح داده می‌شود و البته تفاوت قرارداد کار معین با موقت در این زمینه صفر است.
قرارداد موقت
قبل از مطالعه تفاوت قرارداد کار موقت بهتر است کمی درباره جزئیات این قرارداد گفته شود. در این نوع قرارداد، تاریخ شروع و پایان در ابتدا مشخص می‌شود و در طول مدت قرارداد، کارفرما امکان فسخ کردن قرارداد را ندارد. در صورتی که کارگر کم‌کاری کند و وظایف خود را به درستی انجام ندهد و ادامه این روند در کار خللی ایجاد کند یا خسارتی وارد کند، کارفرما با توجه به ماده ۲۷ قانون کار مجاز به لغو قرارداد قبل از انقضای آن است.
این نوع قرارداد مناسب مشاغلی با ماهیت موقتی مانند قراردادهای پیمانی است. تکرار این نوع قرارداد آن را به دائمی تبدیل نمی‌کند. ولی اگر قرارداد دائمی بدون رضایت کارگر به قرارداد موقت تبدیل شود، خلاف مقررات است و کارگر با مراجعه به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار، می‌تواند از کارفرما شکایت کند.
اکنون که ویژگی‌های قراردادها گفته شد، بهتر است درباره تفاوت قرارداد کار معین با موقت صحبت شود.
تفاوت قرارداد کار معین با موقت
مقررات تامین اجتماعی از جمله مواردی مانند عیدی قرارداد کار شامل هر دو قرارداد می‌شوند و کارفرما باید حق بیمه کارگر را به تامین اجتماعی پرداخت کند. در قرارداد کار معین بیمه کردن کارگران مسئله‌ای اجتناب‌ناپذیر است و کارفرمایان نباید در این مورد کوتاهی کنند. قرارداد کار معین هم تحت نظارت قانون کار است و رابطه کارفرما و کارگر نباید قوانین قانون کار را نقض کند. در صورت نقض قوانین، کارفرما به عنوان متخلف، موظف به پرداخت جریمه است.
تفاوت قرارداد کار معین با موقت در این است که در قرارداد کار موقت طول مدت کار مشخص است و رابطه کاری با تمام شدن زمان قرارداد به پایان می‌رسد.
دیگر تفاوت قرارداد کار معین با موقت این است که در قرارداد کار معین، برای انجام کار، زمان مشخص نمی‌شود و کارگر موظف به انجام یک عملیات مشخص است. زمانی که کار تمام شود، رابطه کاری طرفین نیز تمام می‌شود.
از آنجایی که در قرارداد کار معین، زمان موثر نیست، بعد از به پایان رسیدن کار توسط کارگر قرارداد به پایان می‌رسد اما اگر قرارداد تمدید شود و رابطه کاری یک سال یا بیشتر طول بکشد، مطابق با ماده ۲۴ قانون کار کارفرما باید حق سنوات معادل یک ماه حقوق را به عنوان مزایای پایان کار به کارگر پرداخت کند.
در قرارداد موقتی که به مدت یکسال یا کمتر بسته می‌شود، حق سنوات یکساله یا کمتر به نسبت مدت کارکرد کارگر باید به مأخذ هر سال یک ماه آخرین مزد محاسبه و پرداخت شود.
اگر قرارداد موقت به صورت چند ساله بسته شود، در صورتی که پاداش پایان خدمت به صورت مجزا پرداخت شود، این پرداخت علی‌الحساب است و تفاوت آن بر اساس معادل یک ماه حقوق آخرین حقوق دریافتی در سال پایان قرارداد محاسبه و پرداخت می‌شود.
نکته مهم دیگر این است که در هردوی این قراردادها هیچ کدام از طرفین به تنهایی حق فسخ قرارداد را ندارند.
تفاوت قرارداد دائم و قرارداد موقت
همان‌طور که در ویژگی‌های این دو قرارداد ذکر شد؛ در قرارداد دائمی تاریخ شروع کار ذکر می‌شود اما زمان پایان کار ذکر نمی‌شود. در قرارداد موقت تاریخ شروع و پایان از همان ابتدا مشخص می‌شود.
در طول قرارداد موقت کارفرما اجازه فسخ قرارداد را ندارد و تمدید پی‌درپی قرارداد موقت منجر به دائمی شدن آن نمی‌شود. همین طور اگر کارفرما بدون رضایت کارگر قرارداد دائمی را به موقت تبدیل کند، کارگر اجازه شکایت دارد.
قرارداد دائمی مزایای زیادی مانند امنیت شغلی و بهره‌مندی از سختی کار برای کارگر و مستمری و امتیازات آن برای همسر و فرزندان را دارد.
در قرارداد موقت داشتن یکسال سابقه کار در آخرین کارگاه برای دریافت بیمه بیکاری کافی است. کسانی که قرارداد دائم دارند یا با وجود قرارداد موقت در حین قرارداد بیکار می‌شوند شش ماه سابقه کافی است.
تفاوت قرارداد دائم و قرارداد معین
با توجه به ویژگی‌های گفته شده درباره این دو قرارداد تفاوت آن‌ها کاملا مشخص است. قرارداد دائمی برای کارهایی با ماهیت دائمی بسته می‌شوند و امنیت شغلی قرارداد دائمی بالاتر است. در قرارداد معین، زمان مشخص نمی‌شود و کارگر موظف به انجام کار معین است. هردوی این قراردادها مشمول مقررات تامین اجتماعی هستند.
چند سوال مهم
- تفاوت قرارداد کار معین با موقت از نظر زمانی چیست؟
تفاوت قرارداد کار معین با موقت از نظر زمانی در این است که در قرارداد کار معین، برای انجام کار زمان مشخص نمی‌شود و کارگر متعهد به انجام دادن کار معین است و در قرارداد موقت تاریخ شروع و پایان مشخص است.
- تفاوت قرارداد کار معین با موقت از نظر بیمه تامین اجتماعی چیست؟
مقررات تامین اجتماعی هر دو قرارداد را دربرمی‌گیرد.
همچنین میتوانید در این زمینه حق بیمه قراردادهای مشاوره اشخاص حقیقی را بخوانید.
- تفاوت قرارداد کار معین با موقت از نظر فسخ قرارداد چیست؟
در هر دو قرارداد هیچ کدام از طرفین به تنهایی حق فسخ قرارداد را ندارد.
عالی بود
سپاسگزارم
بسیار مفید بود
ممنونم