نحوه محاسبه مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی یکی از نکات مهمی است که همواره برای شرکت‌ها، سازمان‌های مالیاتی و کلیه اشخاص حقوقی از اهمیت بالایی برخوردار است. به دلیل تأثیری که در کسب‌وکار افراد می‌گذارد شناخت مقررات و قوانین در مورد پرداخت مالیات می‌تواند افراد را از خطرات مختلفی آگاه و دور نگه دارد.
به عنوان مثال قرارداد سرمایه گذاری ریسک پذیر، قرارداد فروش سهامی خاص، قرارداد پیمانکاری گروهی و … قرارداد های مهمی هستند. برای آنها باید از قوانینی که در خصوص مالیات درباره آن ها وجود دارد اطلاعات کافی وجود داشته باشد.
نکات اساسی مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
قبل از اینکه به بررسی موضوع مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی بپردازیم لازم است تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی را بدانیم تا این دو مورد را با یکدیگر اشتباه نکنیم.
اشخاص حقیقی
هر فرد که با متولد شدن زنده می‌شود و در مدت‌زمان حیات خود دارای حق و حقوقی است که تا زمان مرگ وجود دارند. به چنین فردی یک شخص حقیقی میگویند به این معنی که این فرد در واقعیت وجود داشته یا وجود دارد.
اشخاص حقوقی
هر شرکت، مؤسسه، اداره، نهاد، انجمن و اتحادیه‌ای که در مراکز قانونی به ثبت رسیده و شناخته شده هستند جزو اشخاص حقوقی به شمار می‌روند. لازم به ذکر است که اشخاص حقوقی افراد زنده نیستند و متولد نشده‌اند اما وجودشان اثبات شده و دارای اعتبار هستند.
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
بر اساس قانون هر شخص حقوقی که دارای درآمد باشد بایستی بخشی از مبلغی که به شکل سود به دست می‌آورد (پس از کسر هزینه‌های اضافی) را به‌عنوان مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی به دولت پرداخت کند. این مالیات به جز در موارد استثناء برابر با یک‌چهارم یا ۲۵٪ درآمد محاسبه می‌شود. هر چه درآمد بالاتر باشد مالیات آن هم به همان صورت بیشتر می‌شود. این قانون شامل دو تبصره است.
- تبصره اول
تمام اشخاص حقوقی ایرانی که با هدف تقسیم سود تأسیس نشده باشند و دارای فعالیت‌های انتفاعی هستند؛از آن بخش از درآمدی که از فعالیت‌های انتفاعی به دست آمده باشد، با همان نرخ ۲۵٪ مشمول پرداخت مالیات هستند.
- تبصره دوم
اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از ایران برای آن بخش از درآمد حاصل از بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری در ایران یا فعالیت شعب یا نمایندگان، واگذاری امتیاز و همچنین نمایندگان اشخاص و مؤسسات مذکور در ایران نسبت به درآمدهایی که به هر عنوان به حساب شخصی خود تحصیل کنند، مشمول پرداخت مالیات با نرخ ۲۵٪ هستند.
همچنین میتوانید در این باره مقاله ی اظهارنامه مالیاتی را نیز مطالعه کنید.
تفاوت مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی
تفاوت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی یکی دیگر از مواردی است که باید در هنگام پرداخت مالیات به آن توجه داشت. قبلا گفتیم که مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی برابر با ۲۵٪ درآمد مجموع آنها است. اما مالیات اشخاص حقیقی به شکل دیگری محاسبه می‌شود.
بدین صورت که اشخاص حقیقی با درآمد تا میزان ۵۰ میلیون تومان مشمول پرداخت ۱۵ درصد، بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان میزان ۲۰ درصد و درآمد بالای ۱۰۰ میلیون تومان مشمول پرداخت ۲۵ درصد مالیات هستند. این مالیات پس از محاسبه ضرر و زیان‌ها و در واقع از سود به دست آمده کسر می شود.
مثال:
درآمد شخص حقیقی برابر ۱۱۰ میلیون تومان است. اگر هزینه‌های اضافی را از این مبلغ کسر کنیم سود حاصل برابر با ۵۳ میلیون تومان می‌شود. طبق توضیحات از مبلغ ۵۳ میلیون ۲۰ درصد به‌عنوان مالیات محاسبه شده که برابر با ۱۰.۶ میلیون تومان می‌شود. مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی نیز به همین ترتیب محاسبه خواهد شد.
نحوه پرداخت مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
- بر اساس قانون هر شخص حقوقی موظف بر اساس کاری که انجام می‌دهد وظایف مشخصی بر عهده نیز دارد. یکی از این تکالیف پرداخت مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی است. در ابتدا هر شخص حقوقی موظف است در نظام مالیاتی ثبت‌نام و تشکیل پرونده دهد. بدین منظور شخص باید به سامانه ثبت‌نام مالیاتی مراجعه کرده و پس از ثبت‌نام شماره اقتصادی دریافت کند. با دریافت این شماره بسیاری از کار‌ها به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شود.
- طبق ماده ۱۱۰ ق.م.م هر شخص موظف به پرداخت مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی خود است و در غیر این صورت مشمول پرداخت جریمه می‌شود. بعد از دریافت شماره اقتصادی باید اظهارنامه عملکرد، ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک و همچنین لیستی از تمامی شرکا به همراه سهام‌داران و میزان مشارکت یا تعداد سهام آنها را به اداره امور مالیاتی تحویل دهند.
- مرحله بعدی پلمپ دفاتر قانونی قبل از سال مالی است. برای این کار شخص باید به اداره پست مراجعه و پس از تکمیل مدارک موردنیاز نسبت به پلمپ دفاتر اقدام کند. همچنین طبق ماده ۴۸ ق.م.م باید نسبت به پرداخت مالیات نیم در هزار با باطل کرد تمبر مالیاتی اقدام کنند. به این مبلغ حق تمبر گفته می‌شود.
- حق تمبر باید حداکثر دو ماه بعد از ثبت قانونی شرکت یا هم زمان با تاریخ ثبت افزایش سرمایه یا سهام پرداخت شود. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که اگر شخص حق تمبر را تا زمان گفته شده پرداخت نکند مشمول به پرداخت حق تمبر به‌اضافه دوبرابر آن به‌عنوان جریمه دیرکرد نیز هست.
- ارسال کردن اسامی و مشخصات حقوق‌بگیران توسط اشخاص حقوقی مرحله بعدی است. طبق ماده ۸۵ ق.م.م تمام شرکت‌ها باید در زمان پرداخت دستمزد کارکنان مالیات متعلقه را از حقوق آنها کسر کنند و تا یک ماه بعد به همراه لیست مشخصات کارکنان به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند. علاوه بر این تمامی اشخاص حقوقی موظف به صدور صورت‌حساب و درج شماره اقتصادی خود و طرف مقابل در هنگام انجام معاملات و قراردادها هستند.
- به‌عنوان‌مثال در هنگام اخذ قرارداد اعطای نمایندگی توزیع و فروش، قرارداد سرمایه گذاری برای استارتاپ، قرارداد وام قابل تبدیل به سهام شماره اقتصادی و صورت‌حساب دو طرف قرارداد درج می‌شود.
- جریمه صادر نکردن صورت‌حساب برای خود و طرف مقابل برابر با دو درصد مبلغ معامله شده است. برخی دیگر از قرارداد هایی که باید این قانون در آن رعایت شوند می‌توان به قرارداد پیمانکاری، قرارداد فروش سهام به کارمندان، قرارداد نمایندگی فروش و … اشاره کرد.
- طبق ماده ۱۶۹ ق.م.م برخی از اشخاص حقوقی موظف به نصب و استفاده از سامانه صندوق فروش هستند که هزینه راه‌اندازی آن از مبلغ مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی کسر می‌شود.
- تمامی اشخاص وظیفه دارند در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت‌نام کرده و مقررات آنها را نیز رعایت کنند.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم به بررسی برخی از مهم‌ترین نکات مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی بپردازیم که آگاهی از آنها می‌تواند از پرداخت هزینه‌های اضافی به‌عنوان جریمه جلوگیری کرده و باعث پیشرفت کسب‌وکار شما در این مسیر شود.
برای راهنمایی بیشتر به مشاورین حقوقی تکداد مراجعه کنید.
