پرداخت مالیات در سرتاسر جهان از مهم‌ترین منابع درآمد دولت‌ها است و به‌صورت اجباری از مشمولین دریافت می‌شود. در واقع هر کشور یا دولت در ازای اینکه امکانات کسب درآمد و فعالیت‌های اقتصادی را ایجاد می‌کند، هزینه‌ای را تحت عنوان مالیات از افراد اخذ می‌کند.
هزینه‌‌هایی که به این شکل از سمت جامعه به دولت پرداخت می‌شوند، صرف افزایش رفاه جامعه و ارائه خدماتی چون امنیت، نظافت، آموزش، درمان و تفریح به شهروندان می‌شوند. به‌این‌ترتیب آشنایی با مسائل و قوانین مالیاتی برای تمام شهروندان حائز اهمیت است.
انواع مالیات در ایران
باتوجه‌به اهمیت بسیار زیاد نحوه دریافت و هزینه‌کردن مالیات‌ها در توسعه اقتصادی یک کشور در این بخش انواع مالیات را به‌تفصیل شرح خواهیم داد. مالیات‌ها بر اساس نحوه دریافت از مؤدی آن به دو نوع مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم دسته‌بندی می‌شوند.
مالیات مستقیم
این نوع از مالیات همان‌طور که از نام آن پیداست به مالیات‌هایی اطلاق می‌شود که به طور مستقیم از اشخاص حقیقی یا حقوقی اخذ می‌شود. به‌عبارت‌دیگر در این نوع از مالیات کاملاً مشخص است که مالیات از چه کسی و بابت چه موردی و چه مقدار دریافت شده است. مالیات‌های مستقیم خود به دو گروه مالیات‌بردرآمد و مالیات بر دارایی طبقه‌بندی می‌شود.
- مالیات‌بردرآمد
این نوع از مالیات مربوط به درآمد افراد است و بر اساس قوانین مالیاتی فعالیت‌های اقتصادی در ایران محاسبه می‌شود. طبق این مسئله هر نوع درآمدی به هر طریقی مشمول مالیات خواهد شد که این نوع از مالیات مهم‌ترین و عمده‌ترین منبع درآمد دولت از مالیات‌ها است.
مالیات‌بردرآمد شامل مالیات‌بردرآمد مشاغل، حقوق، املاک، کشاورزی، اتفاقی و اشخاص حقوقی است. البته باید توجه داشت که برخی از شرکت‌ها و تعاونی‌ها بر اساس مسائل و قوانین مالیاتی مشمول معافیت‌های مالیاتی می‌شوند.
- مالیات بر دارایی
این نوع مالیات بر اساس دارایی‌های و مایملک افراد محاسبه و اخذ می‌شود و به دو بخش مالیات‌برارث و مالیات بر تمبر تقسیم می‌شود. مالیات‌برارث که هنگام انحصار وراثت بر اساس نوع ارث از قبیل خودرو یا ملک و غیره با درصد مشخصی از مقدار ارث کسر می‌شود. مالیات بر تمبر نیز شامل الصاق و ابطال تمبر اخذ می‌شود.
مالیات غیرمستقیم
این نوع مالیات به طور غیرمستقیم و بدون مشخص‌بودن نام و مشخصات افرادی که آن را پرداخت می‌کنند، اخذ می‌شود. در واقع مالیات غیرمستقیم با افزودن مبلغ مشخصی بر کالا یا خدمات به‌صورت اجباری توسط مصرف‌کننده پرداخت خواهد شد. این نوع مالیات به سه بخش مالیات بر واردات، مالیات بر مصرف و مالیات بر ارزش افزوده تقسیم می‌شود.
- مالیات بر واردات
این نوع مالیات توسط گمرک در حین واردات کالا دریافت می‌شود. سه منبع اصلی این مالیات واردات خودرو، عوارض گمرک و سود بازرگانی نام دارد. درباره واردات خودرو هرساله تصمیمات جدیدی اتخاذ می‌شود که در برخی موارد نیز تصمیم بر ممنوعیت واردات است. مسائل و قوانین مالیاتی میزان عوارض گمرک را هنگام ترخیص کالا ۴ درصد تعریف کرده است. سود بازرگانی نیز نرخ ثابتی ندارد و به کالاهای قطعی اختصاص می‌یابد و برخی از شرکت‌ها از پرداخت آن معاف هستند.
- مالیات بر مصرف
مالیات بر مصرف مربوط به مالیات‌هایی می‌شود که هنگام مصرف کالا توسط مصرف‌کنندگان پرداخت می‌شود. به عبارتی این مالیات به‌صورت پیش‌فرض بر قیمت کالا افزوده شده است. این نوع مالیات طبق مسائل و قوانین مالیاتی غالباً در راستای اهداف فرهنگی و اقتصادی اخذ می‌شود.
برای مثال مالیات بر مصرف به نحوی تنظیم می‌شود که کالاهای ضروری و اولیه مقدار کمتری باشند. در عوض مالیات بر اجناس لوکس یا غیرضروری که توسط افراد خاصی خریداری می‌شوند، مقدار بسیار بالاتری باشد.
این نوع مالیات نیز از ارزش افزوده ناشی می‌شود. در مسائل و قوانین مالیاتی این نوع مالیات مربوط به مراحل تولید تا مصرف یک کالا می‌شود. هر کالایی در مراحل مختلف تغییراتی می‌کند یا به عبارتی ارزشی به آن افزوده می‌شود که معادل آن ارزش، قیمت کالا افزایش می‌یابد.
مرحله اول ماده خام تبدیل به کالا می‌شود یا در مراحل بعدی بسته‌بندی می‌شود و به همین ترتیب در هر مرحله درصدی از بهای ارزش افزوده به‌عنوان مالیات در نظر گرفته می‌شود. در نهایت وقتی کالا به دست مصرف‌کننده می‌رسد تمام مالیات ارزش افزوده توسط مصرف‌کننده پرداخت خواهد شد.
اما و اگرهای پرداخت مالیات در ایران
با وجود تمام نکات مطرح‌شده درباره مالیات و اهمیت آن همچنان برخی از مسائل و قوانین مالیاتی وجود دارند که باعث ایجاد مشکلاتی می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین مهم‌ترین مسائل مالیاتی در ایران موضوع مالیات بر ارزش افزوده است که منجر به دریافت چندباره مالیات در مراحل مختلف تولید و عرضه کالاها می‌شود. مصرف‌کننده تنها ۹ درصد مالیات ارزش افزوده را پرداخت می‌کند.
این مسئله از طرفی باعث افزایش قیمت و تورم می‌شود و از طرف دیگر تولیدکننده آسیب می‌بیند. علاوه بر این مسئله یکی دیگر از مشکلات اصناف در حوزه مالیات با سازمان امور مالیاتی کشور، اخذ مالیات یکسان از اصناف مختلف است. درصورتی‌که برخی از اصناف مانند آهن‌فروشان علی‌رغم فروش با قیمت‌های بالا، سود به نسبت کمتری به دست می‌آورند.
به‌علاوه باتوجه‌به این مسئله که امروزه از جمله مهم‌ترین بسترهای تولید پول و ثروت، فعالیت‌های مجازی در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی است، تغییر و بازنگری در مسائل و قوانین مالیاتی انجام شده است. از جمله این اقدامات وضع قوانین مبنی بر مالیات بر کسب‌وکارهای اینترنتی است که طبق آن، صاحبان فروشگاه‌های اینترنتی موظف به دریافت کد اقتصادی شده‌اند. همچنین اینفلوئنسرهای بالای ۵۰۰ هزار فالوور اینستاگرام نیز موظف هستند از محل تبلیغات خود مالیات بپردازند.
اهداف مالیات
یکی از اهداف اصلی اخذ مالیات در جوامع مختلف، درآمدزایی دولت و تأمین هزینه‌های لازم است. ولی این تنها یکی از فایده‌های گرفتن مالیات است. باتوجه‌به اینکه میتوان نرخ مالیات واردات برخی کالاها را تغییر داد، از مالیات میتوان جهت کنترل و تعادل میزان واردات و صادرات استفاده کرد.
به‌علاوه، اخذ مالیات باعث کاهش اختلاف طبقاتی و ایجاد عدالت در جامعه می‌شود. قیمت‌گذاری مالیات بر روی کالاها نیز اگر به‌درستی انجام شود تأثیر بسزایی در کاهش و مهار تورم خواهد داشت. کالاهایی چون دخانیات هم وجود دارند که دولت مایل نیست به مصرف افراد برسد به همین دلیل مالیات سنگین‌تری را برای آن در نظر می‌گیرد.
جمع‌بندی
بر اساس هرآنچه در این مقاله عنوان شد مشخص می‌شود که مالیات تأثیر بسیار بالایی در اقتصاد، پیشرفت، تورم یک کشور دارد. مالیات انواع و مبالغ متفاوتی دارد که هر فرد باید کاملاً بررسی کند که آیا مشمول پرداخت مالیات هست یا خیر. مبلغ و نحوه پرداخت مالیات هم بر اساس مسائل و قوانین مالیاتی تعیین می‌شود.
بهترین گزینه برای اطلاعات دقیق‌تر از جزئیات مسائل و قوانین مالیاتی دریافت مشاوره مالیاتی از متخصصین این حوزه است که پس از تنظیم قرارداد مشاوره کاملاً نیاز شما را برطرف می‌کنند. جهت کسب اطلاعات بیش‌تر از قرارداد خدمت مدیرعامل مقالات ما را مطالعه فرمایید.
